Zagrożenia dla środowiska

Funkcjonowanie transportu drogowego jest przyczyną bezpośrednich i pośrednich zagrożeń dla zwierząt. Bezpośrednie działanie to przede wszystkim zabijanie zwierząt przez pojazdy samochodowe, pociągi i samoloty. Wiele zwierząt ginie lub zostaje rannych podczas przekraczania dróg i torów kolejowych. Na drogach ginie najwięcej drobnych zwierząt oraz saren i dzików. Lotnictwo jest zagrożeniem dla ptaków.Szlaki komunikacyjne niejednokrotnie rozdzielają kompleksy roślinne będące siedliskami wielu gatunków zwierząt.Hałas, którego źródłem są środki transportu, dla zwierząt jest czynnikiem stresogennym.Bardzo niebezpieczne dla zwierząt morskich są zanieczyszczenia pochodzące z transportu morskiego, usuwane bezpośrednio do wód. Są to przede wszystkim ścieki zawierające materiały pędne i produkty ropopochodne. Największe zagrożenie dla zwierząt stanowią katastrofy tankowców, w wyniku których ginie bezpośrednio lub pośrednio wiele organizmów.Wraz z rozwojem transportu zwiększa się przewóz niebezpiecznych materiałów, tj.: paliw płynnych, substancji trujących, żrących itp.. Obecnie w Polsce jest eksploatowanych ponad 14 000 cystern wagonowych i ponad 7000 cystern drogowych. Przewozi się w nich różne substancje chemiczne, które w razie awarii mogą stać się zagrożeniem dla środowiska.

Transport

Zagrożenia roślinności ze strony transportu związane. Zapotrzebowanie na przestrzeń związane z rozwojem transportu i jego infrastruktury oraz budową różnych sieci przemysłowych w największym stopniu dotyczy zajmowania terenów zielonych. Każda przebudowa drogi polegająca na poszerzaniu jezdni prowadzi prawie zawsze do wycięcia z jednej lub dwóch stron drogi roślinności. Szczególnie procesy modernizacyjne sieci komunikacyjnej w miastach powodują niejednokrotnie usuwanie zdrowych drzew i krzewów oraz ograniczenie powierzchni z zielenią darniową.Emisja toksycznych związków powstających podczas spalania paliw zarówno w środkach transportu drogowego, jak i kolejowego powoduje różne zaburzenia w odległości do 150 m od drogi.Najistotniejszym zanieczyszczeniem są metale ciężkie, które mogą się kumulować w glebach i roślinach. Najwyższą kumulację stwierdza się w odległości 20-40 m od krawędzi jezdni.Problem skażeń dotyczy również terenów leśnych.Obserwacje wskazują, że ilość gromadzonego metalu zależy od gatunku rośliny. Najwięcej metali zawierały mchy i porosty, znacznie mniej znajdowało się w korze sosny.Związki gazowe powstające podczas spalania paliw płynnych mają większy zasięg rozprzestrzeniania się w porównaniu z metalami ciężkimi.Obecność w powietrzu atmosferycznym tlenku azotu, tlenku węgla, dwutlenku siarki oraz innych zanieczyszczeń może być przyczyną zaburzeń w naturalnych procesach fizjologicznych roślin, prowadząc niejednokrotnie do zahamowania rozwoju roślin lub całkowitego ich zamierania.

Związki toksyczne

Transport poza zajmowaniem powierzchni gleby i jej niszczeniem, przyczynia się do degradacji gleby przez zatruwanie związkami toksycznymi.Największym zagrożeniem dla gleb otaczających szlaki komunikacyjne są metale ciężkie emitowane przede wszystkim przez środki transportu drogowego.Metale te komunikują się w glebie w największej ilości w przypowierzchniowych warstwach profilu glebowego. Największe zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi stwierdza się w odległości do 25 m od drogi.Największym niebezpieczeństwem dla środowiska glebowego jest zanieczyszczenie ołowiem. Transport samochodowy stanowi jedno z głównych źródeł emisji tego metalu.Kolejnym metalem emitowanym podczas ruchu pojazdów samochodowych jest kadm. Związki tego pierwiastka znajdują się w olejach silnikowych i w ogumieniu.Poza metalami czynnikiem obciążającym gleby są tlenki azotu i siarki. Kwas azotowy, powstający po reakcji dwutlenku azotu z wodą, zakwasza glebę oraz niszczy mikroorganizmy, powodujące reakcję lub zanik jej aktywności biologicznej.Kolejnym zagrożeniem dla gleby są chlorki stosowane do utrzymania dróg w zimie.Transport kolejowy również stanowi źródło substancji toksycznych, których obecność stwierdza się w glebie.

Zanieczyszczenia mórz i oceanów

Najgroźniejsze i najbardziej bezpośrednie jest zanieczyszczenie wód przez transport morski.Do zanieczyszczeń środowiska morskiego przez żeglugę przyczyniają się rozlewane materiały pędne, smary, oleje, różnego rodzaju detergenty oraz wody balastowe.Źródłem zanieczyszczeń środowiska morskiego jest każda jednostka pływająca i jej eksploatacja. Ze skutku usuwa się za burtę ścieki, nieczystości, odpady, resztki ładunków wyrzucanych do morza w trakcie czyszczenia ładowni.Wprowadzenie dużej ilości zanieczyszczeń do akwenu jest przede wszystkim przyczyną obniżenia się zawartości tlenu w wodzie. Natomiast obecność tlenu w wodzie decyduje o zdolności do biologicznego samooczyszczania wód oraz jego tempie, a także o życiu flory i fauny morskiej.Szczególnie podatne na zanieczyszczenia są morza płytkie o małych możliwościach wymiany wody z oceanem, np. Bałtyk, ale również morza: Śródziemne, Czarne, Kaspijskie, Czerwone, a także Zatoka Perska. Według badań oceanologicznych ich zdolność do samooczyszczania prawie zanikła.

Skład chemiczny wód

Skład chemiczny wód powierzchniowych oraz ich właściwości organoleptyczne zależą od otaczającego środowiska. Wszelkie zanieczyszczenia obecne w powietrzu atmosferycznym i w glebie będą przenikać do wód. Stąd sąsiedztwo szlaków komunikacyjnych, stwarza możliwość niekorzystnego oddziaływania na jakość wód powierzchniowych, a także pośrednio wód podziemnych.Wśród zanieczyszczeń występujących w wodach spływających z dróg i autostrad największe znaczenie mają zawiesiny ogólne, które są nośnikami substancji biogennych, organicznych i nieorganicznych. Źródłem związków biogennych są tlenki węgla i azotu zawarte w spalinach samochodowych oraz związki fosforu dodawane do benzyny.Największe zagrożenie wśród związków nieorganicznych stanowią połączenia metali ciężkich. Wody spływające z dróg mogą być zanieczyszczone substancjami ropopochodnymi, zawierającymi różnorodne węglowodory, wśród nich związki toksyczne dla środowiska i rakotwórcze dla ludzi.Wody spływające z dróg, na których w okresie zimowym stosuje się sól w celu utrzymania ich przejezdności, zawierają wysokie poziomy chlorków.Zastosowanie specjalnych filtrów zabezpieczających podczas budowy drogi powoduje znaczne zatrzymanie części zanieczyszczeń.

Szkodliwości fizyczne związane z transportem

Hałas i wibracja to kolejne zagrożenia, których źródłem są środki transportu. Narażenie na hałas we współczesnym świecie jest coraz większe, każde dziesięciolecie obecnego wieku zwiększa poziom hałasu o 1 dB w skali światowej.